KUNSTFORUM NOORD

Aangeboden: Valk, Hendrik (Hollandse school 20e eeuw) -  ‘Bloemstilleven van rozen op vaas’, olieverf/paneel, h 52 x b 32 cm.


Aha, een kleine meester in een kleine veiling! En ook nog een leuk schilderij! Hendrik Valk, in deze contreien bekend als de Arnhemse broer van de beeldhouwer Willem Valk (in Arnhem is het andersom; zie ook onder ‘de betrekkelijkheid van de roem’), ontwikkelde in de jaren twintig een eigen stilering van de werkelijkheid die vaak enigszins doet denken aan Bart van der Leck. In de jaren dertig en veertig schilderde hij, zoals zovele anderen, weer figuratief, maar na de oorlog greep hij terug op zijn vroege stijl en verwierf geleidelijk een zekere bekendheid met zijn geometrische weergave van de realiteit. Dit schilderij van een bos rozen in een vaas was gedateerd 1965. Mooi schilderij, en er leek geen reden om aan de authenticiteit ervan te twijfelen: typisch Valk-beeld, met zorg gemaakt en met een licht patina van de tijd. De richtprijs was wel erg laag, 100-200 euro, en dat terwijl een vergelijkbaar werk is verkocht voor meer dan 1000 euro. Een lichte klappertinteling doen zich voelen. En dan is een gezond wantrouwen op zijn plaats.
Ik kijk op Artprice of het werk soms eerder bij een van de grotere veilinghuizen onder de hamer is geweest. Nee. Ik zoek op Google Images of ik het daar toevallig tegenkom. Ja, maar als plaatje bij de betreffende veiling. Ik google wat verder en kom terecht op de website www.hendrikvalk.nl, Onder het tabblad ‘Werk’ stuit ik op de volgende passage:

‘Vanaf de jaren tachtig duiken er regelmatig vervalsingen op van het werk van Hendrik Valk. Via galerie’s, particulieren en zelfs veilinghuizen worden deze werken aangeboden. Om zekerheid te krijgen over de echtheid van het werk kunt u contact opnemen met de beheerders van deze site. Hendrik Valk heeft namelijk al zijn werken voorzien van een opusnummer en een titel. Bij de vervalsingen correspondeert het opusnummer niet met de titel. Naast het feit dat de vervalsingen vaak duidelijk van mindere kwaliteit zijn geeft dit uitsluitsel over de echtheid. Mocht u twijfel hebben werk in uw bezit, stuur dan een mailtje met afbeelding van voor- en achterkant en eventueel beschrijving van opschriften naar de beheerder van deze site en u krijgt zo spoedig mogelijk een antwoord.’

Dat is wel heel mooi. Ik ga naar het veilinghuis, zoek de Valk op en vraag of ik het schilderij even van de muur mag halen. Ik maak foto’s van voor- en achterkant . Opus nr  862, Roosjes, 1965 (waarom stond dat niet in de omschrijving?). Eenmaal weer thuis schrijf ik een mail aan de beheerder, voeg beide foto’s toe en vraag vriendelijk om uitsluitsel.



Al de volgende morgen ontvang ik van Else Valk, dochter van de kunstenaar, het volgende bericht:

‘Het schilderij ‘Roosjes’ heb ik al een  paar keer toegestuurd gekregen en helaas wordt het steeds doorverkocht ondanks het feit dat ik gemeld heb dat het een vervalsing is. Mijn vader schreef op bijna elk werk op de achterkant  een opusnummer + de titel. Hij noteerde alles in een boekje. Meestal zie ik al meteen of een werk echt is of niet maar voor de zekerheid kijk ik in het boekje. Het opus nummer 862 heeft een andere titel dan ‘roosjes' en in het jaartal 1965 schilderde hij geen schilderij met die titel. Ook de handtekening op de achterkant vind ik twijfelachtig’.

Het beeld wordt duidelijk: hier is iemand bezig geweest die het werk van Valk goed kende, die over de technische vaardigheden beschikte om een goede imitatie te maken en die bovendien zijn werkwijze tot in detail heeft gevolgd. Alles lijkt te kloppen voor wie geen boekje heeft. Maar het blijft vals en de vraag is wat er nu mee  gebeurt. In Duitsland wordt valse kunst uit de circulatie gehaald en vernietigd, maar in Nederland blijft het rouleren in het circuit. Steeds weer wordt geprobeerd er een naïeve koper voor te vinden, die op zijn beurt vroeg of laat te horen krijgen dat zijn trotse bezit vals is. Waarschijnlijk zal hij er dan weer vanaf willen om in ieder geval iets van zijn geld terug te krijgen. Bij de grote veilinghuizen kan hij niet terecht, omdat die eerst mevrouw Else Valk zullen benaderen. Hij is dus aangewezen op een klein veilinghuis, waar men niet weet, of niet wil weten, dat het ‘niet goed’ is. Alle hoop is dan gevestigd op een nieuwe koper die in blind vertrouwen aanneemt dat hij een mooie Hendrik Valk heeft gekocht voor heel weinig geld, en die het werk vervolgens tot in lengte van jaren aan de muur laat hangen zonder ooit op het idee te komen om navraag te doen omtrent de echtheid. Alleen op die manier verdwijnt het schilderij een hele poos van de markt. Pas als de eigenaar besluit dat hij het wil verkopen, begint het hele verhaal weer van voren af aan.